بررسی تأثیر صادرات نفتی و غیر نفتی بر رشد اقتصادی ایران و رشد بخش های کشاورزی ،صنعت و خدمات

یکی از استراتژی های مهم برای رشد اقتصادی، راهبرد توسعه صادرات است. تجارت و به ویژه صادرات از مباحث مهم اقتصادی است. با توجه به اهمیت خاص و روز افزون صادرات و درآمدهای حاصل از آن در امر برنامه ریزی های اقتصادی، لزوم بررسی جایگاه صادرات در اقتصاد ایران و تاثیر آن بر رشد اقتصادی کشور و همچنین بخش های اصلی اقتصاد؛ یعنی بخش های کشاورزی، صنعت و خدمات ضروری به نظر می آید. با توجه به اینکه بخش زیادی از صادرات ایران، صادرات نفتی است لذا بررسی نظریه بیماری هلندی نیز در مبحث صادرات اهمیت دارد. در این پایان نامه با استفاده از آمارهای سالیانه بانک مرکزی ایران برای اقتصاد ایران طی یک دوره زمانی 46 ساله (دوره 1389-1344)، تاثیر درآمدهای صادرات نفتی و صادرات غیر نفتی بر رشد تولید ناخالص داخلی و همچنین بخش های اصلی اقتصاد، مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق، برای بررسی وجود یا عدم وجود رابطه ی بلندمدت از آزمون کرانه ها و برای تخمین ضرایب بلندمدت و کوتاه مدت از مدل های خودرگرسیون برداری با وقفه های توضیعی (ardl) و مدل تصحیح خطا (ecm) استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که صادرات غیر نفتی و همچنین صادرات نفتی در کوتاه مدت و بلندمدت بر تولید ناخالص داخلی تاثیر مثبت دارند. در بخش کشاورزی، صادرات نفتی هم در کوتاه مدت و هم در بلند مدت بر رشد آن بی تاثیر است ولی صادرات غیرنفتی در بلندمدت تاثیر مثبت و در کوتاه مدت بر رشد آن بی تاثیر است. صادرات نفتی در بلندمدت بر رشد بخش صنعت تاثیر مثبت دارد ولی صادرات غیر نفتی بر رشد آن بی تاثیر است. در کوتاه مدت نیز برای بخش صنعت تاثیرگذاری به همین شیوه است. در رشد بخش خدمات و در بلندمدت هم صادرات نفتی و هم صادرات غیر نفتی تاثیر مثبت دارند ولی در کوتاه مدت صادرات غیر نفتی بر رشد بخش خدمات بی تاثیر و فقط صادرات نفتی تاثیر مثبت بر رشد این بخش دارد. بنابراین در یک نتیجه گیری کلی استراتژی توسعه صادرات در کشور ما به کار گرفته نشده، زیرا سیاست های دولت در 35 سال گذشته بیشتر بر خودکفایی و عدم وابستگی به خارج متکی بوده است. بیماری هلندی نیز در کشور ایران از مراحل اولیه گذشته و به مرحله ی جدید و پیشرفته خودش رسیده است. بدین ترتیب که بخش صنعت مستقل از بین رفته(مراحل اولیه بیماری) و حالا بخش صنعت کشور کاملاً به بخش وابسته به نفت تبدیل شده است و با آن زنده است. این در حالی است که اقتصاد مدرن به صنعت متکی است و نه به کشاورزی.